18 mei Ik mag mijn kleinkinderen niet meer zien, wat zijn mijn rechten?

Grootouders spelen een unieke rol in het leven van hun kleinkinderen en hebben onmisbare liefde en levenswijsheid te bieden. Doorgaans zal het contact tussen grootouders en kleinkinderen spontaan plaatsvinden, in overleg met de ouders.

Wat als er wat misloopt?

Onder invloed van allerlei factoren loopt deze relatie helaas ook wel eens spaak. Een echtscheiding kan een grote impact hebben op alle gezinsleden, grootouders worden daarbij wel eens uit het oog verloren. Nochtans brengt een scheiding ook voor hen ingrijpende veranderingen met zich mee. Daarnaast kunnen ook onder invloed van familiale ruzies of na een overlijden, de spanningen hoog oplopen.

Zo kunt u als grootouder het contact met uw kleinkinderen plots beperkt of zelfs helemaal verbroken zien, zonder dat u dat wil. In deze bijdrage lichten wij graag toe wat uw rechten zijn als grootouder en hoe wij u kunnen helpen om het contact weer te herstellen.

Het recht van grootouders

Wat zegt de wet

De wetgever heeft aan oma’s en opa’s gedacht en erkent dat zij recht hebben op persoonlijk contact met hun kleinkinderen. Dit recht is uitdrukkelijk opgenomen in artikel art. 375bis van het Burgerlijk Wetboek:

“De grootouders hebben het recht persoonlijk contact met het kind te onderhouden. Datzelfde recht kan aan ieder ander persoon worden toegekend, indien hij aantoont dat hij met het kind een bijzondere affectieve band heeft.

Bij gebreke van een overeenkomst tussen de partijen, wordt over de uitoefening van dat recht in het belang van het kind op verzoek van de partijen of van de procureur des Konings beslist door de familierechtbank. De familierechtbank weigert de uitoefening van het recht op persoonlijk contact enkel als de uitoefening van het recht ingaat tegen het belang van het kind.”

Principieel recht op persoonlijk contact

Grootouders hebben met andere woorden een principieel recht op persoonlijk contact met hun kleinkind(eren). 

Zij hoeven niet te bewijzen dat zij een bijzonder affectieve band hebben met hen, deze wordt onweerlegbaar vermoed. Contact kan enkel worden geweigerd indien dit indruist tegen het belang van het kind, dat steeds centraal staat.

Enerzijds tracht de wetgever kinderen op deze manier te beschermen tegen vijandigheden tussen volwassenen en ervoor te zorgen dat zij door deze strubbelingen niet vervreemden van hun grootouders. Anderzijds wordt erkend dat er soms goede redenen zijn waarom dat contact niet wenselijk is.

Overgrootouders en andere “derden”

Overgrootouders hebben een minder sterke positie. Zij worden door de wet aanzien als ‘derden’ en hebben slechts een virtueel contactrecht. 

In tegenstelling tot grootouders moeten zij wel het bewijs van een bijzonder affectieve band met het kind leveren. Hetzelfde geldt voor andere personen die in de praktijk een belangrijke rol spelen in het leven van het kind, zoals nonkels en tantes, plusouders,… 

Ook hier primeert steeds het belang van het kind.

Familierechtbank

Indien onderling overleg met de ouders van het kind niet meer lukt en bemiddeling geen soelaas biedt, kunt u zich tot de familierechtbank wenden en een omgangsrecht vragen.

De rol van de ouders

De familierechter zal luisteren naar alle partijen en hen de kans geven om hun standpunt uiteen te zetten. Indien de ouders menen dat contact met de grootouder(s) niet in het belang is van het kind, moeten zij daarvan zelf het bewijs leveren.

De rol van het kind

Vanaf de leeftijd van 12 jaar oud zal ook het kind automatisch worden uitgenodigd om te worden gehoord maar wordt daartoe niet verplicht. Jongere kinderen kunnen ook worden gehoord als zij daar zelf om verzoeken en over voldoende onderscheidingsvermogen beschikken.

Wanneer wordt een verzoek afgewezen?

De volgende omstandigheden worden in de rechtspraak aanzien als gegronde reden om het verzoek van de grootouder af te wijzen:

• De grootouders hebben jarenlang geen enkele belangstelling getoond voor de kinderen;
• Er is sprake van een uitermate ernstig generatieconflict tussen de ouders en de grootouders, waardoor het kind mogelijk in een loyaliteitsconflict belandt;
• De grootouders laten zich consistent denigrerend uit over de ouders en verstoren actief de verstandhouding tussen ouder en kind;
• De grootouders hebben een zwaar misdrijf gepleegd (bv. intrafamiliaal geweld, kindermisbruik,…)

Besluit

Geen twee families zijn hetzelfde, zodat in elke zaak een afweging moet worden gemaakt van de familiale omstandigheden. Bovendien blijft een contactbreuk met uw kleinkinderen een delicate materie, die een tactvolle behandeling verdient.

Advocaat familierecht Antwerpen

Indien u er over nadenkt om het contact met uw kleinkinderen te herstellen, helpen wij u graag een inschatting van de slaagkansen te maken. Wij trachten in eerste instantie mee naar oplossingen te zoeken en een minnelijke regeling te faciliteren. Indien dat niet mogelijk blijkt loodsen wij u oordeelkundig doorheen de procedure bij de familierechtbank.

Aarzel niet om onze advocaten familierecht te contacteren om het contact met uw kleinkinderen te herstellen. U kan ons vrijblijvend contacteren via info@bannister.be of het telefoonnummer 03/369.28.00.

Auteurs: Eveline Delfosse & Steven Van Geert